Đề kiểm tra, đánh giá cuối kì 2 Khoa học tự nhiên Lớp 6 Sách Chân trời sáng tạo - Năm học 2022-2023 (Có hướng dẫn chấm)

Nội dung text: Đề kiểm tra, đánh giá cuối kì 2 Khoa học tự nhiên Lớp 6 Sách Chân trời sáng tạo - Năm học 2022-2023 (Có hướng dẫn chấm)

1. KHUNG MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KỲ II- MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN, LỚP 6 I. KHUNG MA TRẬN - Thời điểm kiểm tra: Kiểm tra học kì 2 khi kết thúc nội dung chương X: Trái đất và bầu trời. - Thời gian làm bài: 90 phút - Hình thức kiểm tra: Kết hợp giữa trắc nghiệm và tự luận (tỉ lệ 40% trắc nghiệm, 60% tự luận) - Cấu trúc: + Mức độ đề: 40% Nhận biết; 30% Thông hiểu; 20% Vận dụng; 10% Vận dụng cao + Phần trắc nghiệm: 4,0 điểm (gồm 16 câu hỏi: nhận biết: 12 câu, thông hiểu: 4 câu), mỗi câu 0,25 điểm + Phần tự luận: 6,0 điểm (Nhận biết: 1,0 điểm; Thông hiểu: 2,0 điểm; Vận dụng: 2,0 điểm; Vận dụng cao: 1,0 điểm) + Nội dung nửa đầu học kì 2: 30% (3,0 điểm; Chủ đề 1: 28 tiết) + Nội dung nửa sau học kì 2: 70% (7,0 điểm; Chủ đề 2-3-4: 32 tiết) MỨC ĐỘ Tổng số câu Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao Tổng điểm Trắc Tự Trắc Tự Trắc Tự Trắc Tự Trắc Tự luận nghiệm luận nghiệm luận nghiệm luận nghiệm luận nghiệm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 12 1. Đa dạng thế giới 2 1 2 1 2 4 3,0 sống (28 tiết) 2. Lực trong đời sống 5 1 1 1 6 2,5 (11 tiết) 3. Năng lượng(11 tiết) 1 5 1 1 6 2,5 4. Trái đất và bầu 0 0 1 1 2,0 trời(10 tiết) Số câu 1 12 2 4 1 0 1 0 5 16 21 Điểm số 1,0 3,0 2,0 1,0 2,0 0 1,0 0 6,0 4,0 10,0 % điểm số 40% 30% 20% 10% 10 điểm (100%)
2. 2 II. BẢNG ĐẶC TẢ Số câu hỏi Câu hỏi Nội dung Mức độ Yêu cầu cần đạt TL TN TL TN (Số ý) (Số câu) 1. Đa dạng thế giới sống (28 tiết) - Sự đa dạng - Nêu được một số bệnh do nguyên sinh vật gây nên. 1 C1 nguyên sinh - Nêu được một số bệnh do nấm gây ra. 1 C2 vật, một số - Nêu được một số tác hại của thực vật trong đời sống. bệnh do - Nêu được một số tác hại của động vật trong đời sống. nguyên sinh Nhận biết vật gây nên. - Nêu được vai trò của đa dạng sinh học trong tự nhiên và trong thực - Sự đa dạng tiễn (làm thuốc, làm thức ăn, chỗ ở, bảo vệ môi trường, nấm, vai trò - Nhận biết được một số đối tượng nguyên sinh vật thông qua quan sát của nấm, một hình ảnh, mẫu vật (ví dụ: trùng roi, trùng đế giày, trùng biến hình, tảo số bệnh do silic, tảo lục đơn bào, ). nấm gây ra. - Dựa vào hình thái, nêu được sự đa dạng của nguyên sinh vật. - Sự đa dạng - Trình bày được cách phòng và chống bệnh do nguyên sinh vật gây ra. của thực vật, - Nhận biết được một số đại diện nấm thông qua quan sát hình ảnh, mẫu động vật. vật (nấm đơn bào, đa bào. Một số đại diện phổ biến: nấm đảm, nấm túi, - Tìm hiểu ). Dựa vào hình thái, trình bày được sự đa dạng của nấm. các sinh vật - Trình bày được vai trò của nấm trong tự nhiên và trong thực tiễn (nấm ngoài thiên được trồng làm thức ăn, dùng làm thuốc, ). nhiên. Thông - Trình bày được cách phòng và chống bệnh do nấm gây ra. hiểu - Dựa vào sơ đồ, hình ảnh, mẫu vật, phân biệt được các nhóm thực vật: Thực vật không có mạch (Rêu); Thực vật có mạch, không có hạt 1 C3 (Dương xỉ); Thực vật có mạch, có hạt (Hạt trần); Thực vật có mạch, có hạt, có hoa (Hạt kín). - Trình bày được vai trò của thực vật trong đời sống và trong tự nhiên: 1 C20 làm thực phẩm, đồ dùng, bảo vệ môi trường (trồng và bảo vệ cây xanh
3. 3 trong thành phố, trồng cây gây rừng, ). - Phân biệt được hai nhóm động vật không xương sống và có xương 1 C4 sống. Lấy được ví dụ minh hoạ. - Nhận biết được các nhóm động vật không xương sống dựa vào quan sát hình ảnh hình thái (hoặc mẫu vật, mô hình) của chúng (Ruột khoang, Giun; Thân mềm, Chân khớp). Gọi được tên một số con vật điển hình. - Nhận biết được các nhóm động vật có xương sống dựa vào quan sát hình ảnh hình thái (hoặc mẫu vật, mô hình) của chúng (Cá, Lưỡng cư, Bò sát, Chim, Thú). Gọi được tên một số con vật điển hình. - Thực hành quan sát và vẽ được hình nguyên sinh vật dưới kính lúp hoặc kính hiển vi. - Thông qua thực hành, quan sát và vẽ được hình nấm (quan sát bằng mắt thường hoặc kính lúp). - Quan sát hình ảnh, mẫu vật thực vật và phân chia được thành các Vận dụng nhóm thực vật theo các tiêu chí phân loại đã học. - Thực hành quan sát (hoặc chụp ảnh) và kể được tên một số động vật quan sát được ngoài thiên nhiên. - Giải thích được vì sao cần bảo vệ đa dạng sinh học. - Vận dụng được hiểu biết về nấm vào giải thích một số hiện tượng 1 C21 trong đời sống như kĩ thuật trồng nấm, nấm ăn được, nấm độc, - Thực hiện được một số phương pháp tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên: quan sát bằng mắt thường, kính lúp, ống nhòm; ghi chép, đo đếm, nhận xét và rút ra kết luận. - Nhận biết được vai trò của sinh vật trong tự nhiên (Ví dụ, cây bóng Vận dụng mát, điều hòa khí hậu, làm sạch môi trường, làm thức ăn cho động vật, cao ). - Làm và trình bày được báo cáo đơn giản về kết quả tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên. - Sử dụng được khoá lưỡng phân để phân loại một số nhóm sinh vật.
4. 4 - Quan sát và phân biệt được một số nhóm thực vật ngoài thiên nhiên. - Chụp ảnh và làm được bộ sưu tập ảnh về các nhóm sinh vật (thực vật, động vật có xương sống, động vật không xương sống). Lực trong đời sống (11 tiết) - Lấy được ví dụ để chứng tỏ lực là sự đẩy hoặc sự kéo. - Nêu được đơn vị lực đo lực. 1 C5 - Kể tên được một số ứng dụng của vật đàn hồi. - Nhận biết được dụng cụ đo lục là lực kế. 1 C6 - Lấy được ví dụ về tác dụng của lực làm thay đổi tốc độ. - Lấy được ví dụ về tác dụng của lực làm thay đổi hướng chuyển động. – Lực và tác - Lấy được ví dụ về tác dụng của lực làmbiến dạng vật. dụng của lực - Lấy được ví dụ về lực tiếp xúc. – Lực tiếp - Lấy được vi dụ về lực không tiếp xúc. xúc và lực - Nêu được lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra không tiếp lực không có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực. xúc - Kể tên được ba loại lực ma sát. – Ma sát - Lấy được ví dụ về sự xuất hiện của lực ma sát nghỉ. – Lực cản của Nhận biết - Lấy được ví dụ về sự xuất hiện của lực ma sát lăn. nước – Khối lượng - Lấy được ví dụ về sự xuất hiện của lực ma sát trượt. 1 C7 và trọng - Lấy được ví dụ vật chịu tác dụng của lực cản khi chuyển động trong lượng môi trường (nước hoặc không khí). – Biến dạng - Nêu được khái niệm về khối lượng. của lò xo - Nêu được khái niệm lực hấp dẫn. - Nêu được khái niệm trọng lượng. 1 C8 - Nhận biết được khi nào lực đàn hồi xuất hiện. 1 C14 - Lấy được một số ví dụ về vật có khả năng đàn hồi tốt, kém. - Biểu diễn được một lực bằng một mũi tên có điểm đặt tại vật chịu tác Thông dụng lực, có độ lớn và theo hướng của sự kéo hoặc đẩy. hiểu - Biết cách sử dụng lực kế để đo lực (ước lượng độ lớn lực tác dụng lên
5. 5 vật, chọn lực kế thích hợp, tiến hành đúng thao tác đo, đọc giá trị của lực trên lực kế). - Chỉ ra được lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc. 1 C9 - Nêu được lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực không có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực; lấy được ví dụ về lực không tiếp xúc. - Chỉ ra được nguyên nhân gây ra lực ma sát. - Nêu được khái niệm về lực ma sát trượt (ma sát lăn, ma sát nghỉ). Cho 1 C18 ví dụ. - Phân biệt được lực ma sát nghỉ, lực ma sát trượt, lực ma sát lăn. - Chỉ ra được chiều của lực cản tác dụng lên vật chuyển động trong môi trường. - Đọc và giải thích được số chỉ về trọng lượng, khối lượng ghi trên các nhãn hiệu của sản phẩm tên thị trường. - Giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan đến lực hấp dẫn, trọng lực. - Chỉ ra được phương, chiều của lực đàn hồi khi vật chịu lực tác dụng. - Chứng tỏ được độ giãn của lò xo treo thẳng đứng tỉ lệ với khối lượng của vật treo. - Biểu diễn được lực tác dụng lên 1 vật trong thực tế và chỉ ra tác dụng của lực trong trường hợp đó. - Chỉ ra được tác dụng cản trở hay tác dụng thúc đẩy chuyển động của lực ma sát nghỉ (trượt, lăn) trong trường hợp thực tế. - Lấy được ví dụ về một số ảnh hưởng của lực ma sát trong an toàn giao Vận dụng thôngđường bộ. - Lấy được ví dụ thực tế và giải thích được khi vật chuyển động trong môi trường nào thì vật chịu tác dụng của lực cản môi trường đó. Xác định được trọng lượng của vật khi biết khối lượng của vật hoặc ngược lại.
6. 6 - Giải thích được một số hiện tượng thực tế về: nguyên nhân biến dạng của vật rắn; lò xo mất khả năng trở lại hình dạng ban đầu; ứng dụng của lực đàn hồi trong kĩ thuật. 3. Năng lượng (11 tiết) - Chỉ ra được một số hiện tượng trong tự nhiên hay một số ứng dụng khoa học kĩ thuật thể hiện năng lượng đặc trưng cho khả năng tác dụng lực. - Kể tên được một số nhiên liệu thường dùng trong thực tế. 1 C10 - Kể tên được một số loại năng lượng. 1 C15 - Chỉ ra được một số ví dụ trong thực tế về sự truyền năng lượng giữa –Khái niệm 1 C12 về năng lượng Nhận biết các vật. – Một số - Phát biểu được định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng. 1 C17 dạng năng - Lấy được ví dụ về sự truyền năng lượng từ vật này sang vật khác từ lượng dạng này sang dạng khác thì năng lượng không được bảo toàn mà xuất 1 C16 – Sự chuyển hiện một năng lượng hao phí trong quá trình truyền và biến đổi. hoá năng - Chỉ ra được một số ví dụ về sử dụng năng lượng tái tạo thường dùng 1 lượng trong thực tế. C11 – Năng lượng - Nêu được nhiên liệu là vật liệugiải phóng năng lượng, tạo ra nhiệt và hao phí ánh sáng khi bị đốt cháy. Lấy được ví dụ minh họa. – Năng lượng - Phân biệt được các dạng năng lượng. tái tạo - Chứng minh được năng lượng đặc trưng cho khả năng tác dụng lực. – Tiết kiệm - Nêu được định luật bảo toàn năng lượng và lấy được ví dụ minh hoạ. năng lượng Thông - Giải thích được các hiện tượng trong thực tế có sự chuyển hóa năng hiểu lượng chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ vật này sang vật khác. - Nêu được sự truyền năng lượng từ vật này sang vật khác từ dạng này sang dạng khác thì năng lượng không được bảo toàn mà xuất hiện một 1 năng lượng hao phí trong quá trình truyền và biến đổi. Lấy được ví dụ C13 thực tế.
7. 7 - Giải thích được một số vật liệu trong thực tế có khả năng giải phóng năng lượng lớn, nhỏ. - So sánh và phân tích được vật có năng lượng lớn sẽ có khả năng sinh ra lực tác dụng mạnh lên vật khác. - Vận dụng được định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng để giải Vận dụng thích một số hiện tượng trong tự nhiên và ứng dụng của định luật trong khoa học kĩ thuật. - Lấy được ví dụ thực tế về ứng dụng trong kĩ thuật về sự truyền nhiệt và giải thích được. - Đề xuất biện pháp và vận dụng thực tế việc sử dụng nguồn năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. 4. Trái đất và bầu trời (10 tiết). - Mô tả được quy luật chuyển động của Mặt Trời hằng ngày quan sát thấy. - Nêu được các pha của Mặt Trăng trong Tuần Trăng. Nhận biết – Chuyển - Nêu được Mặt Trời và sao là các thiên thể phát sáng; Mặt Trăng, các động nhìn hành tinh và sao chổi phản xạ ánh sáng Mặt Trời. thấy của Mặt - Nêu được hệ Mặt Trời là một phần nhỏ của Ngân Hà. Trời - Giải thích được quy luật chuyển động mọc, lặn của Mặt Trời. – Chuyển - Giải thích được các pha của Mặt Trăng trong Tuần Trăng. động nhìn - Mô tả được sơ lược cấu trúc của hệ Mặt Trời, nêu được các hành tinh thấy của Mặt Thông cách Mặt Trời các khoảng cách khác nhau và có chu kì quay khác nhau. Trăng hiểu - Giải thích được hình ảnh quan sát thấy về sao chổi. – Hệ Mặt Trời - Giải thích được hệ Mặt Trời là một phần nhỏ của Ngân Hà. – Ngân Hà. - Giải thích quy luật chuyển động của Trái Đất, Mặt Trời, Mặt Trăng. 1 C19 - Thiết kế mô hình thực tế bằng vẽ hình, phần mền thông dụng để giải Vận dụng thích được một số hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng trong Tuần Trăng.
8. 8 III. ĐỀ KIỂM TRA ĐỀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ CUỐI KỲ II - NĂM HỌC 2022 – 2023 MÔN: KHOA HỌC TỰ NHIÊN LỚP 6 Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề) A. TRẮC NGHIỆM (4 điểm) Câu 1. Bệnh kiết lị do tác nhân nào gây nên? A. Trùng Entamoeba. B. Trùng giày.C. Trùng Plasmodium. D. Trùng roi. Câu 2. Trong số các tác hại sau, tác hại nào không phải do nấm gây ra? A. Gây bệnh nấm da ở động vật.B. Làm hư hỏng thực phẩm, đồ dùng. C. Gây bệnh viêm gan B ở người. D. Gây ngộ độc thực phẩm ở người. Câu 3. Trong những nhóm cây sau đây, nhóm gồm các cây thuộc ngành Hạt kín là A. cây nhãn, cây hoa ly, cây vạn tuế. B. cây dương xỉ, cây hoa hồng, cây ổi, cây rêu. C. cây bưởi, cây táo, cây hồng xiêm, cây lúa.D. cây thông, cây rêu, cây lúa, cây vạn tuế. Câu 4. Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt nhóm động vật có xương sống với nhóm động vật không xương sống là A. có xương sống. B. hình thái đa dạng.C. kích thước cơ thể lớn. D. sống lâu. Câu 5. Đơn vị của lực là A. niutơn. B. mét. C. giờ. D. gam. Câu 6. Dụng cụ dùng để đo lực là A. cân. B. đồng hồ. C. thước dây. D. lực kế. Câu 7. Trong các trường hợp sau, trường hợp nào xuất hiện lực ma sát trượt? A. Viên bi lăn trên mặt đất. B. Khi viết phấn trên bảng. C. Quyển sách nằm yên trên mặt bàn. D. Ma sát giữa lớp xe với mặt đường khi xe chuyển động trên đường. Câu 8. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Trọng lượng của vật là lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật. B. Trọng lượng của một vật có đơn vị là kg. C. Trọng lượng của vật là độ lớn lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật. D. Trọng lượng của vật tỉ lệ với thể tích của vật.
9. 9 Câu 9. Trường hợp nào sau đây liên quan đến lực không tiếp xúc? A. Vận động viên nâng tạ. B. Người dọn hàng đẩy thùng hàng trên sân. C. Giọt mưa đang rơi.D.Bạn Nam đóng đinh vào tường. Câu 10. Vật liệu nào không phải là nhiên liệu? A. Than đá. B. Hơi nước. C. Gas.D. Khí đốt. Câu 11. Dạng năng lượng nào không phải năng lượng tái tạo? A. Năng lượng khí đốt. B. Năng lượng gió. C. Năng lượng thuỷ triều.D.Năng lượng mặt trời. Câu 12. Trong các dụng cụ và thiết bị điện sau đây, thiết bị nào chủ yếu biến đổi điện năng thành nhiệt năng? A. Máy quạt. B. Bàn là điện. C. Máy khoan. D. Máy bơm nước. Câu 13. Những dạng năng lượng nào xuất hiện trong quá trình một khúc gỗ trượt có ma sát từ trên mặt phẳng nghiêng xuống? A. Nhiệt năng, động năng và thế năng. B. Chỉ có nhiệt năng và động năng. C. Chỉ có động năng và thế năng. D. Chỉ có động năng. Câu 14. Độ dãn của lò xo theo phương thẳng đứng tỉ lệ với A. lực hút của trái đất. B. khối lượng của vật treo. C. độ dãn của lò xo. D. trọng lượng của lò xo. Câu 15. Trường hợp nào sau đây là biểu hiện của một vật có động năng? A. Làm lạnh vật.B. Cho vật chuyển động. C. Đun nóng vật.D. Chiếu sáng vật. Câu 16. Khi quạt điện hoạt động thì có sự chuyển hóa A. nhiệt năng thành điện năng. B. cơ năng thành điện năng. C. điện năng thành cơ năng.D. nhiệt năng thành hóa năng. B. PHẦN TỰ LUẬN (6,0 ĐIỂM) Câu 17 (1,0 điểm). Em hãy phát biểu định luật bảo toàn năng lượng? Câu 18 (1,0 điểm). Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào? Lấy ví dụ về lực ma sát trượt trong thực tế? Câu 19 (2,0 điểm). Quan sát hình sau và trả lời các câu hỏi sau:
10. 10 a. Trong số các vị trí M, N, P, Q thì ở những vị trí nào đang là ban ngày? Ở những vị trí nào đang là ban đêm? Vì sao? b. Người ở vị trí nào trong hai vị trí M và N sẽ thấy Mặt Trời mọc trước? Vì sao? c. Người ở vị trí nào trong hai vị trí P và Q sẽ thấy Mặt Trời lặn trước? Vì sao? Câu 20 (1,0 điểm). Trình bày vai trò của thực vật trong tự nhiên và trong đời sống con người. Câu 21 (1,0 điểm). Trong tự nhiên, nấm có vai trò gì? Tại sao Đông trùng hạ thảo được sử dụng để làm thuốc?
11. 11 IV. HƯỚNG DẪN CHẤM HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KỲ 2 I. TNKQ (4,0 điểm): Mỗi câu chọn đáp án đúng được 0,25 điểm. Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Đáp án A C B C A A D C C B A B A B B C Phần II: Tự luận: (6,0 điểm) Câu Nội dung Điểm Câu 17 - Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác 1,0 điểm (1,0 điểm) hoặc truyền từ vật này sang vật khác Câu 18 - Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật trượt trên bề mặt của một vật khác 0,5 điểm (1,0 điểm) - VD: Ma sát giữa má phanh với vành xe. 0,5 điểm Câu 19 a. - Ở các vị trí P, Q đang là ban ngày 0,25 điểm (2,0 điểm) - Giải thích: vì các vị trí này đang được Mặt Trời chiếu sáng. 0,25 điểm - Ở các vị trí M và N đang là ban đêm 0,25 điểm - Giải thích: vì các vị trí này lúc đó không được Mặt Trời chiếu sáng. 0,25 điểm b. - Trong hai vị trí M và N, người đứng ở vị trí N sẽ thấy Mặt Trời mọc trước 0,25 điểm - Giải thích: Khi Trái Đất quay quanh trục theo chiều từ tây sang đông, ánh sáng Mặt Trời sẽ 0,25 điểm chiếu tới N trước khi chiếu tới M. c. - Trong hai vị trí P và Q, người đứng ở vị trí Q sẽ thấy Mặt Trời lặn trước. 0,25 điểm - Giải thích: Vì khi Trái Đất quay quanh trục theo chiều từ tây sang đông, ánh sáng mặt trời 0,25 điểm chiếu tới Q sẽ khuất trước so với ánh sáng mặt trời chiếu tới P. Câu 20 Vai trò của thực vật với tự nhiên: bảo vệ môi trường, làm môi trường trong lành, ngăn bụi, ngăn 0,5 đ (1,0 điểm) khí độc (trồng và bảo vệ cây xanh, trồng cây gây rừng, ). Vai trò của thực vật đối với đời sống con người: 0,5 đ - Cung cấp lương thực, thực phẩm.
12. 12 - Cho bóng mát và điều hòa khí hậu. - Làm thuốc, gia vị, cây cảnh và trang trí. - Làm đồ dùng và giấy. Câu 21 - Trong tự nhiên, nấm có vai trò chủ yếu là tham gia phân hủy chất thải động vật và xác sinh vật 0,5 điểm (1,0 điểm) thành các chất đơn giản cung cấp cho cây xanh và làm sạch môi trường. - Đông trùng hạ thảo là một loại đông dược quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm trên cơ 0,5 điểm thể ấu trùng của một vài loài bướm. Đây thảo là một vị thuốc bồi bổ hết sức quý giá, có tác dụng tích cực với các bệnh như thận hư, liệt dương, di tinh, đau lưng mỏi gối, ho hen và có tác dụng tốt đối với trẻ em chậm lớn.